10 Xul A minería é parte fundamental da mostra Galicia 100, que está xa na Coruña
A exposición Galicia 100. Obxectos para contar unha cultura, na que colaborou a Cámara Oficial Mineira de Galicia chegou xa á Coruña. Tras o seu paso por Santiago, onde recibiu 6.000 visitas, a exposición pode visitarse agora na Sede Afundación A Coruña (Cantón Grande, 8), onde permanecerá ata o 7 de xaneiro de 2017 para logo trasladarse a Vigo.
Trátase dunha iniciativa do Consello da Cultura Galega que reúne unha selección dun centenar de pezas representativas para divulgar a historia e a cultura de Galicia, desde o Paleolítico ata os anos 90 do pasado século. Inclúe desde pezas de gran valor artístico e referencial ata útiles da vida cotiá, seleccionados pola súa capacidade de explicar aspectos da identidade, o territorio, a sociedade e a cultura galegas e os seus cambios ao longo do tempo.
A minería na mostra
Entre os obxectos hai que destacar diversos elementos directamente relacionados coa minería, o que proba a relevancia histórica da actividade extractiva en Galicia e a súa estreita vinculación coa evolución do pobo galego. As pezas poden visualizarse tamén na web http:// galicia100. consellodacultura. gal, desde onde se pode descargar o catálogo. Así, figura o separador electromagnético de mineral da mina de San Finx, que data do ano 1914.
Foi a primeira máquina deste tipo instalada en España e as minas galegas, pioneiras no Estado na explotación da minería metálica do volframio. Na presentación desta peza mesmo se afirma que a minería “constituíu, por tanto, unha das actividades económicas máis importantes en Galicia, e neste relato as minas de San Finx ocupan un lugar preeminente”. As ferramentas de pedrero e de canteiro son outras pezas que poñen de manifesto a tradición mineira existente en Galicia desde sempre.
Tal e como se recolle no catálogo da mostra “non podemos entender a paisaxe sen a escoda e o punteiro: cruceiros, petos de ánimas, hórreos, bancales, casas pazos, igrexas, ermidas, as murallas do castro de Santa Trega e a muralla de Lugo. A paisaxe galega é, literalmente, unha paisaxe construída, feito dunha pedra tallada. Durante trinta séculos, os canteiros fixeron Galicia”.
Auga e balneario de Mondariz
A botella de auga envasada de Mondariz destácase na mostra polo seu deseño. Sinálase a imaxe do balneario e das augas de Mondariz como unha “icona do deseño, exemplo doutros establecementos de augas mineromedicinales de Galicia”, que “tamén se converte nunha referencia no resto de España, ao identificarse a imaxe da botella como sinónimo deste tipo de establecementos”.
Destácase tamén a “fama como un dos centros hidroterápicos referentes da península” do balneario, en funcionamento desde finais do século XIX e que recibiu, ao longo numerosos visitantes ilustres. A cerámica de Sargadelos é outra icona de Galicia estreitamente ligada á minería que ten o seu lugar nesta selección de obxectos representativos da cultura galega. Nada dun “encontro fundamental para a historia do deseño, a industria e a cultura galegos”, entre D. Luís Seoane e D. Isaac Díaz Pardo, dos seus produtos dise que se converteron en “obxectos fetiche do deseño galego”.
Zapapico de Ou Padornelo
Figura tamén o zapapico de Ou Padornelo, actualmente enmarcada como reclamo turístico na parede dun restaurante de Poboa de Sanabria (Zamora). “Esta ferramenta (probablemente feita ex profeso en 1939) está composta por dous dentes de ferro con forma lixeiramente curvada, mangados perpendicularmente nun pau longo de madeira”. Na súa presentación no catálogo dise que se pode considerar “como un obxecto cultural vinculado a un ritual fundacional moderno: o inicio da apertura do túnel de Padornelo, entre Requejo e Lubián, o túnel aberto máis longo de toda a rede ferroviaria da Península Ibérica”.
Por outra banda, relacionado cos estudos minerais seleccionouse como un dos cen obxectos representativos da historia e a cultura galega a colección de sólidos cristalográficos en madeira do abade René- Just Haüy, depositada no Museo de Historia Natural Luís Igrexas, da Universidade de Santiago. “Representan as formas regulares, correspondentes a cada unha das variedades cristalinas da especie mineral, numeradas e etiquetadas”.
Visitas guiadas
As persoas interesadas en visitar a exposición poden facelo en horario de tarde de luns a venres e de mañá e tarde os sábados e festivos. Ademais, os xoves e venres ás 19.00 horas haberá visitas guiadas de acceso libre.